„Apokalipsa była! A w literaturze spokój”

autor zdjęcia: PAP/Muzeum Literatury (3)

źródło: Rzeczpospolita

Tadeusz Borowski (pierwszy z lewej) w podróży do Murnau, 1945 r.

autor zdjęcia: Muzeum Literatury

źródło: Rzeczpospolita

Po wojnie rodzina Borowskich przeprowadziła się do Olsztyna. Na zdjęciu widzimy od lewej: Tadeusza Borowskiego, jego matkę Teofilę i brata Juliusza. Olsztyn, czerwiec 1946 r.

źródło: Rzeczpospolita

Nieocalony. Tadeusz Borowski. Biografia Znak Literanova, Kraków 2025

autor zdjęcia: Muzeum Literatury

źródło: Rzeczpospolita

Seminarium literackie w Nieborowie. Tadeusz Borowski stoi drugi od prawej. Zdjęcie wykonano na dwa miesiące przed śmiercią Borowskiego (zm. 3 lipca 1951 r.)

Tadeusz Borowski w 1943 r. trafił do Auschwitz... Przeżył. Po wojnie opublikował wstrząsające opowiadania. Potem chciał wierzyć, że komunizm będzie przepustką do nowego wspanialszego świata. A jednak 3 lipca 1951 r. popełnił samobójstwo.

Koniec tamtego [1946] roku obfitował w więcej spektakularnych wydarzeń. Po miesiącach wypisywania się z życia Tadeusz wraca do niego pełną parą – i od razu wdaje się w awanturę. Tak już właściwie będzie do końca. To mu zostało z czasów tajnych kompletów, doświadczenia obozowe chyba tylko wzmocniły tę jego zaczepność, odwagę mówienia na głos, prowokowania. Co, może nie?! Nie prowokował dla efektu. Niezrozumiała dla otoczenia pasja poszukiwania prawdy w oszukańczym świecie i fanatycznego stawania w jej obronie czyniła go w oczach środowiska furiatem.

Powrót do życia nieprzypadkowo zapewne łączy się z powrotem Tuśki. Pod koniec listopada Tadeusz jedzie do Wrocławia na wieczór autorski ze swoją „Bitwą pod Grunwaldem”, którą ostatecznie skończył pisać, zamiast skakać z mostu (cztery dni pijaństwa z profesorem Mikulskim), podróżuje też do Gdańska, Gdyni, Olsztyna, Łodzi. Walka o nową normalność nie jest łatwa, Marii ciągle wydaje się, że śledzi ją NKWD. Tymczasem przed styczniowymi wyborami władze niepokoi przeciągająca się nieobecność młodych twórców w oficjalnym życiu kulturalnym nowej ludowej ojczyzny. Literatura ma moc, której władza nie może lekceważyć. U progu 1947 roku rządzący wiedzą, że wojna się nie skończyła, przeniosła się tylko do lasu. Podziemie się organizuje, Emigracja nie traci...